مجموعه ابراهیم خان مجموعه‌ای از بناهای تاریخی در شهر کرمان است. این مجموعه در ضلع شمالی مجموعه گنجعلی خان و در جوار میدان گنجعلی خان واقع گردیده است. بانی آن ابراهیم خان ظهیرالدوله حاکم کرمان در زمان فتح علی شاه قاجار است و در سال ۱۲۳۱ ه.ق. بنا شده است. مجموعه شامل: مدرسه، حمام، آب انبار و بازار است. مساحت مجموعه قریب ۴۵۰۰ مترمربع است.

معماری این مجموعه با الهام از معماری عصر صفویه بنا شده و یکی از مجموعه هایی است که کاشی خشتی هفت رنگ عنصر تزئینی غالب در آن می‌باشد.

تخت درگاه قلی بیگ عمارتی است که در جنوب شرقی شهر کرمان و در زاویه جنوبی کوه قلعه دختر قرار دارد. این مکان مقبره یکی از نوادگان بیرام بیگ به نام درگاه قلی بیگ است. درگاه قلی بیگ از امرای اواخر دوره صفویه و رئیس ایل افشار در کرمان بوده‌است. وی تنها فرد معروف افشار بود که طی ۱۵۰ سال بعد از گنجعلیخان نامش بر سر زبانها بوده‌است.

دکتر باستانی پاریزی در این مورد می‌نویسد، درگاه قلی بیگ در کرمان موقعیت مناسبی به دست آورد و قسمتی از سرآسیاب فرسنگی را جزو املاک خود ساخت و در جوار باغ بیرم آباد در دل کوه ساختمان زیبایی به وجود آورد و در پایین کوه نیز دریاچه‌ای ایجاد نمود و آب سرآسیاب فرسنگی را با مجرایی که در دل سنگ کنده بود پایین دریاچه رساند. آثار دریاچه هنوز در کنار تخت باقی است. ژنرال سرپرسی سایکس، در سفر نامه خود درباره تخت درگاه قلی بیگ چنین می‌نویسد: در زاویه جنوبی رشته کوه قلعه دختر دهنه‌ای است که سکویی در مدخل آن از سنگ و وسط آن قبر رضا قلی بیگ گماشته ابراهیم خان ظهیرالدوله را بنا کرده‌اند و در قسمت تحتانی آن علایم و آثار حوض بزرگی مشاهده می‌شود که سابق به این وسیله رودخانه بهرام کرد که این ایام باغین را مشروب می‌کند پر می‌شده و در قسمت فوقانی آن دیده بانی بر پاست که ماموران به وسیله آن اهالی شهر را از هجوم و یورش افاغنه و بلوچ‌ها اطلاع می‌داده‌اند.

تخت درگاه قلی بیگ به وسیله همسر محمد اسماعیل خان وکیل الملک موسوم به کربلایی تعمیر شده‌است. امروزه جاده‌ای از کنار تخت به طرف مسجد صاحب الزمان کشیده شده‌است.

شهر کرمان سابقاً شش دروازه و حصار دور تا دور خود داشته است. بیرون حصار به فاصله چهار تا شش متر خندق بود و در دو طرف هر دروازه یک برج آجری ساخته شده بود. بقیه برج ها و حصار از گل رس بود عمق خندق ها در بعضی جاها هشت متر و بعضی جاها شش متر بوده و حصار دور تا دور شهر تقریبا ده کیلومتر (یک فرسخ و نیم محلی) بوده است. شش دروازه فوق هر کدام اسمی مناسب به خود داشت:

 1.      دروازه رق آباد یا ریگ آباد: این دروازه در جنوب شهر واقع و چون هم مرز اراضی رق آباد بود به این مناسبت بنام رق آباد خوانده می شد. این دروازه بر سر راه ماهان، جوپار، بم و گلباف، رابر، راین، جیرفت، بافت و توابع جنوبی که در طرف جنوب شرقی کرمان واقع بودند قرار داشت و هر صبح و شام قافله های سنگین و مسافرینی بی شمار، مخصوصاً ایام تابستان که میوه جات از دهات اطراف به شهر حمل می شد، خارج و داخل شهر می شدند. چنانچه شب می‌آمدند که دروازه بسته بود بیرون دروازه در جایی به نام قلیون‌چی که تقریبا قهوه خانه های امروزی بود، می‌ماندند تا آفتاب بزند و دروازه باز شود و چنانچه اذان صبح می رسیدند به موقع بود و می توانستند با مختصر بازرسی داخل شوند (باقیمانده یکی از آنها تا همین چند سال پیش در کوچه ای به همین نام بین خیابان منتظری و 24 آذر وجود داشت که درخت خشکیده‌ی آن هنوز هم باقی است). ازدحام زیادی توأم با صدای حیوانات به گوش می رسید و دروازه بان وظیفه داشت بارهایی که به شهر حمل می شد را بازرسی نماید و چنانچه میوه فاسد یا گوشت مانده ای را میدید آن ها را در خندق می ریخت و صاحب آن را بازداشت می‌کرد و همچنین اشخاص مشکوک را به شهر راه نمی‌دادند مگر آنکه معرف و ضامن بدهند. سر درب این دروازه ها ستون های دو طرف که به شکل مناره ساخته شده بود تمام کاشی کاری و اشکالی از پهلوان ها از جمله رستم و سهراب و پهلوان اسد بمی که پهلوانی بنام بود نقش بسته بود و درب آن از چوب محکم ضخیم از جنس چنار یا گردو و به ارتفاع چهار متر و پهنای سه متر تا سه متر و نیم ساخته شده بود و گل میخ های آهنی به آن نصب و از داخل شب بندی آهنی داشت که با قفلی بسیار بزرگ باز و بسته می‌شد. دروازه بان ها از گروه شش نفری تا هشت نفری و در موقع خطر از گروه های چهل نفری تشکیل می شدند و این عده کشیک داشتند و دو نفر دائماً می بایست بیدار بوده و مواظبت نمایند تا کسی درب را باز ننموده و داخل و خارج نشوند. برای استراحت این گروه در داخل دروازه در دو طرف اتاق های متعدد ساخته شده بود. این دروازه در سال 1314 شمسی به دستور شهرداری، که سابق بلدیه نامیده می شد، خراب و خندق های اطراف آن را پر نمودند. این دروازه درست مقابل مسجد قائم واقع در خیابان احمدی و در پنجاه متری روبروی آن مسجد واقع بود که امروز اثری از آن بجای نمانده است.

 2.      دروازه مسجد: ‌این دروازه چون نزدیک به مسجد جامع کرمان بوده به این مناسبت به آن دروازه مسجد می گفتند که درست در اول بازار میدان مظفری واقع شده بود. این دروازه یکی از دروازه هایی بود که جمعیت زیادی از آن داخل و خارج می شد و بیشتر بار و میوه ای که از ماهان و سرآسیاب فرسنگی و شهداد، که سابق به آن خبیص می‌گفتند، و همچنین انگور که از سیرچ و گلباف، که سابق گوک نامیده می‌شد، وارد کرمان می گردید راه عبورشان از همین دروازه بوده است. همچنین زائرینی که از راه لوت می بایست به مشهد مقدس بروند از همین دروازه خارج می شدند. این دروازه به دستور سلطان محمد مظفر، بانی مسجد جامع کرمان، ساخته شده و در بهترین محل شهر واقع می شد. مانند دروازه رق آباد سر درب و دو طرف آن کاشی کاری شده بود ولی بجای اشکال رستم و پهلوان اسد آیاتی از قرآن روی کاشی های آبی رنگ حک شده بود که منظره بسیار جالبی داشته است. دروازه مسجد چون رو به خرابی گذارده بود و در صدد تعمیر آن برنیامدند در سال 1296 شمسی چون بیم فرو ریختن می‌رفت آن را خراب کردند و مردم کاشی ها و آجر آن را بردند. محل این دروازه درست در اول بازار مظفری بوده که در حال حاضر اثری از آن باقی نیست.

3.      دروازه ناصریه: یکی از بناهای بزرگ و بسیار عالی کرمان بوده که بر پنج دروازه ی دیگر کرمان برتری داشته است و مجرای آب سعیدی که در موقع خطر و هجوم دشمن می بایست خندق ها را پر از آب نمایند در وسط همین دروازه قرار داشته است. سر در و ستون های این دروازه از کاشی های سیاه و آبی و بنفش که اشعاری دل پذیر بر آنها نقش داشته ساخته شده بود. راه شهداد، کوهپایه، زرند، راور، نای بند و دهات اطراف این قصبه ها از همین دروازه بوده بعضی از مورخین کرمان نوشته اند دروازه ناصریه به دستور امیر شاهرخ امیر تیمور گورکانی ساخته شده است ولی این روایتی ضعیف است و بعضی عقیده بر آن دارند که دروازه سلطانی به دستور امیر شاهرخ ساخته شده بود. دروازه ناصریه یکی از دروازه های قدیمی کرمان بوده و در زمان هجوم لشکریان آقا محمدخان قاجار، لطفعلی خان زند از همین دروازه خارج و به طرف بم فرار نمود. محل دقیق این دروازه در طرف راست خیابان ناصریه اول خیابان ده متری که سابق کوچه عریضی بود و به نام کوچه مریضخانه معروف است واقع شده بود و امروز اثری از آن باقی نیست زیرا در سال 1308 به دستور بلدیه خراب و خیابان ناصریه به مناسبت اسم همین دروازه که در آن قرار داشته احداث و بنام ناصریه نام گذاری گردید.

 4.      دروازه گبری: این دروازه در طرف شمال کرمان واقع و چون متصل به محله گبرخانه بوده بنام دروازه گبری معروف بوده است. این دروازه درست مقابل دروازه رق آباد واقع و فاصله بین این دو درست شش کیلومتر (یک فرسنگ سابق) بوده. ارتفاق این دروازه قریب سه متر بوده و گویند موقعی که نادرشاه در سفر دوم به کرمان آمد از همین دروازه با اسب وارد شهر شد و چون دروازه را با قالی و شال زینت داده بودند نادر متوجه کوتاهی دروازه نشد و با اسب که داخل شد پشت او به چهار چوب گرفت و خراش برداشت، ‌حاکم شهر خاندان قلی بیگ را مورد عتاب و خطاب قرار داد و آن بیچاره را بطرزی هولناک اعدام نمود که شرح آن در تاریخ کرمان آمده است. این دروازه چون بر سر راه خبیص (شهداد) و دهات زرند و راور کویر و دهات کوهپایه واقع شده بود همه روز بارهای خشکبار و میوه وهندوانه و خربزه زیادی وارد شهر می‌شده و دروازه بان های آن درآمد خوبی داشتند. این دروازه نیز بسیار قدیمی و در همان اوان که محل گبرخانه را ساخته اند این دروازه را هم احداث نموده اند. دروازه گبری در وسط خیابان ابوحامد - اول خیابان شمال جنوبی واقع بوده و در سال 1310 به دستور بلدیه وقت خراب و امروز اثری از آن باقی نیست. در دو طرف این دروازه کاشی کاری زیبائی شده بود که قدیمی بودن آن را میرساند کاشی های آن از رنگ سیاه و آبی لعاب دیده بود.

5.      دروازه سلطانی: این دروازه در حد شمالی ارگ دولتی واقع و محل آن درست در اول کوچه دبیرستان بهمنیار (‌درب شمالی سازمان آموزش و پرورش استان فعلی)‌ بوده ، عبور و مرور از این دروازه کمتر از سایر دروازه ها صورت می‌گرفته و به لحاظ آن که در حد جنوب غربی شهر که ارگ دولتی نیز در همین محل واقع بوده و جمعیت کمی در آن محل زندگی می کردند متصل بوده و یکی دو محله از شهر راه عبورشان از این دروازه بوده است. آن دو محله یکی محله کلیمی ها و دیگر محله دولت خانه بوده که شاهرخ زرندی که در عصر کریم خان حاکم کرمان بوده آن را ساخته است. پاسداران این دروازه از سایر دروازه ها بیشتر بوده چون متصل به ارگ دولتی واقع می‌شده است. این دروازه به نام دولت نیز خوانده می شد سر درب و مناره های دو طرف این دروازه با کاشی های سیاه و قهوه ای کوچک زینت یافته بود. روایت دیگر می‌گوید این دروازه محله دولت خانه بوده که به دستور شاهرخ زرندی ساخته شده. این دروازه چون رو به خرابی و انهدام نهاده بود پیش از دروازه های دیگر کرمان خراب و امروز اثری بجز اسم از آن باقی نیست.

 6.      دروازه باغ نظر: این دروازه چون جلو باغ نظر که بعداً به آن باغ ستاد می گفتند واقع شده بود به این مناسبت به آن دروازه نظر و بعضی اوقات هم به آن دروازه ارگ میگفتند. این دروازه درست در محل چهار خیابان فلکه بهداری (‌بیمارستان باهنر) ‌قرار داشته است. از این دروازه ایاب و ذهاب افراد شخصی صورت نمی گرفته و بیشتر روزها بسته بوده و هر موقع حکومت یا مامورین حکومتی می خواستند وارد و یا خارج شوند دروازه باز و بسته می شده. علاوه بر این حکومت هایی که معزول می شدند در بیرون همین دروازه میدان کوچکی بود که با مردم و مأمورین خداحافظی می نمودند. این دروازه را می توان یکی از دروازه های دولتی و مخصوص به مامورین دولت دانست و هر موقع جشن های دولتی رخ می داد این دروازه را با قالی و پارچه های اطلس و چراغ زینت می دادند. این دروازه از آجر سفید و نیمه آجرهای ضربی ساخته شده بود و کاشی در آن به کار نرفته و گویا بر درب سنگ مرمر سفیدی نصب و اسم و بانی و تاریخ اتمام دروازه بر آن سنگ منقوش بوده است. این دروازه تا سال 1296 شمسی پابرجا و در اواسط همین سال به دستور رئیس قشون کرمان سردار نصرت خراب و خندق های اطراف آن را پر و مسطح می نمایند. غیر از این دروازه در محل میدان ارگ فعلی روبروی درب بازار دروازه کوچکی وجود داشت که به آن هم دروازه ارگ می گفتند و در طرف چپ این دروازه اداره نظمیه(شهربانی) ‌قرار داشت که تمام ادارات حکومتی در محوطه دروازه ارگ و دروازه نظر قرار داشته که در حال حاضر نیز بیشتر ادارات دولتی از جمله دادگستری و ثبت اسناد و دارائی و شهربانی و بانک ملی و اداره پست و تلگراف و ستاد ارتش در همان اراضی به صورت آبرومندی ساخته شده اند و استانداری نیز اوایل در همین محل قرار داشت. دروازه ارگ در سال 1300 شمسی خراب و خندق های اطراف آن را پر و مسطح می نمایند اما هنوز آثاری از آن باقیست.